Sầu riêng – loại cây trồng đang mang lại thu nhập cao cho nông dân Gia Lai – đang đứng trước thử thách lớn: mất mùa sầu riêng do thời tiết biến động bất thường. Hàng loạt vườn sầu riêng rụng hoa, rụng quả non khiến nhiều nhà vườn lo ngại về một vụ thu hoạch thất bát. Đây không chỉ là rủi ro riêng của người trồng mà còn có thể kéo theo ảnh hưởng đến cả thị trường tiêu thụ và xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam.
Thời tiết bất lợi khiến sầu riêng khó ra hoa, đậu trái
Ngay từ đầu năm 2025, khu vực Tây Nguyên, đặc biệt là tỉnh Gia Lai, đã trải qua nhiều đợt không khí lạnh kéo dài kết hợp sương muối và gió mạnh. Điều kiện khắc nghiệt này làm nhiều cây sầu riêng bị rụng lá, không ra hoa đúng thời điểm. Sau đó, nắng nóng đột ngột xuất hiện, đẩy nhiệt độ ban ngày lên gần 39°C trong khi ban đêm vẫn lạnh, gây ra hiện tượng “sốc nhiệt” làm cây sầu riêng rụng hoa hàng loạt.
Nhiều nông dân tại các huyện Chư Păh, Ia Grai, Chư Sê cho biết vụ sầu riêng năm nay đang rất bấp bênh. Dù đã đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt, bón phân đầy đủ, phun dưỡng hoa… nhưng kết quả vẫn không khả quan. Tỷ lệ hoa nở đúng thời điểm thấp, quả đậu ít, thậm chí nhiều vườn không có quả nào.
Nông dân Gia Lai hoang mang trước nguy cơ mất trắng
Tại xã Nghĩa Hòa, ông Lê Hùng – một người trồng sầu riêng lâu năm – chia sẻ: “Tôi đã đầu tư hơn 300 triệu đồng vào vườn trong năm nay, nhưng thời tiết quá khắc nghiệt. Đến nay mới có một số cây ra hoa đợt 3 nhưng cũng không đậu trái. Nếu mưa sớm về vào thời điểm thu hoạch, chất lượng sầu riêng càng tệ hơn.”
Trên khắp các vùng trồng chính, không ít hộ nông dân đang trong tình trạng tương tự. Thậm chí có những hộ đang chuẩn bị chặt bỏ sầu riêng non để chuyển đổi cây trồng vì lo ngại mất mùa sầu riêng tiếp diễn trong những năm tới.
Biện pháp cứu vãn mùa vụ trong “cuộc đua với thời tiết”
Trước thực trạng mất mùa sầu riêng đang lan rộng, các hợp tác xã và phòng dịch vụ nông nghiệp tại địa phương đã tổ chức các buổi tập huấn khẩn cấp. Các nội dung tập trung vào:
- Kỹ thuật kéo hoa sầu riêng đúng thời điểm.
- Điều tiết nước và dưỡng rễ trong giai đoạn cây ra hoa.
- Tăng cường sử dụng vi sinh, phân hữu cơ để phục hồi sức cây sau “sốc nhiệt”.
Tuy nhiên, do diễn biến thời tiết khó lường, biện pháp kỹ thuật chỉ giúp hạn chế phần nào, còn lại phụ thuộc lớn vào khả năng thích nghi của từng vườn.
Mất mùa sầu riêng ảnh hưởng toàn chuỗi giá trị
Không chỉ dừng lại ở nỗi lo của nông dân, việc mất mùa sầu riêng nếu diễn ra trên diện rộng sẽ tác động mạnh đến nguồn cung của cả thị trường. Trong năm 2024, Gia Lai từng là địa phương đóng góp sản lượng lớn cho xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc. Nếu năm nay sản lượng giảm mạnh, nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng là hoàn toàn có thể xảy ra.
Một trong những rủi ro kèm theo là chất lượng sầu riêng bị giảm nếu rơi vào mùa mưa. Trái dễ bị sượng cơm, thối đầu múi, làm giảm giá trị thương mại và gây khó khăn khi xuất khẩu vào các thị trường yêu cầu cao về chất lượng như Trung Quốc, Hàn Quốc hoặc EU.
Cần hướng đi lâu dài cho vùng sầu riêng Tây Nguyên
Việc đối mặt với mất mùa sầu riêng nhiều năm liên tiếp đặt ra yêu cầu cấp thiết: cần xây dựng giải pháp căn cơ hơn thay vì chỉ ứng phó ngắn hạn. Các chuyên gia khuyến nghị chính quyền địa phương phối hợp với ngành nông nghiệp và doanh nghiệp thu mua để:
- Thiết lập bản đồ vùng khí hậu thích hợp trồng sầu riêng.
- Quy hoạch lại mật độ trồng phù hợp từng vùng, hạn chế canh tác ồ ạt.
- Hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân từ giai đoạn ra hoa đến chăm sóc sau đậu trái.
- Đầu tư công nghệ nhà màng, tưới ẩm tự động và che chắn gió, sương cho vùng trọng điểm.
Đặc biệt, cần sớm hình thành hệ thống cảnh báo thời tiết vi mô đến từng vùng trồng để nông dân chủ động chăm sóc cây trồng theo kịch bản thời tiết cụ thể.
Cảnh báo nghiêm trọng cho ngành sầu riêng Việt Nam
Tình trạng mất mùa sầu riêng không còn là hiện tượng đơn lẻ mà đang trở thành rủi ro tiềm ẩn với toàn ngành hàng sầu riêng. Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh xuất khẩu và xây dựng thương hiệu quốc gia cho sầu riêng, việc mất ổn định nguồn cung sẽ là thách thức lớn.
Gia Lai – nơi từng được xem là thủ phủ mới của sầu riêng – đang cho thấy những bất cập trong việc thích nghi với biến đổi khí hậu. Từ thực tế năm nay, các địa phương cần rút ra bài học và có kế hoạch ứng phó từ sớm, tránh để mất thêm những mùa vụ đáng tiếc trong tương lai.
Trụ sở chính: 34 đường 6B, KDC Vĩnh Lộc, phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh
Nhà máy: Lô D04, đường số 1, CCN Đức Thuận, KCN Đức Hòa 3, xã Mỹ Hạnh Bắc, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An
Hotline tư vấn: 0918 027 671
Zalo OA: Genta Thụy Sĩ
