Mới đây xuất hiện thông tin cần giải cứu mận Hậu Mộc Châu khi giá rớt thê thảm chỉ còn vài nghìn đồng/kg. Bài viết này phân tích nguyên nhân sâu xa, thực trạng thị trường và giải pháp bền vững cho cây mận hậu.
1. Mận Hậu – Niềm tự hào của vùng cao Mộc Châu
Mận Hậu từ lâu đã trở thành biểu tượng nông sản đặc trưng của Mộc Châu – Sơn La. Với điều kiện khí hậu mát mẻ, đất đai phù hợp và kỹ thuật trồng trọt truyền thống, Mộc Châu cho ra đời loại mận có vị ngọt thanh, lớp vỏ phấn đặc trưng và được ưa chuộng rộng rãi từ Bắc vào Nam.
Mỗi độ hè về, mận Hậu lại phủ tím khắp các sườn đồi, thu hút du khách và tạo sinh kế chính cho hàng nghìn hộ dân. Tuy nhiên, chỉ trong vài năm gần đây, cụm từ “giải cứu mận Hậu” bắt đầu xuất hiện ngày một nhiều hơn, phản ánh những bất cập trong khâu tiêu thụ và quản lý mùa vụ.
2. Thực trạng cần “giải cứu mận Hậu” – đâu là sự thật?
Theo báo Tuổi Trẻ, vào giữa mùa vụ năm nay, nhiều thông tin trên mạng xã hội lan truyền hình ảnh mận Hậu bị bỏ đầy vườn, giá bán chỉ từ 2.000 đến 5.000 đồng/kg, gây nên làn sóng thương cảm và kêu gọi người tiêu dùng tham gia “giải cứu mận Hậu”. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu hơn, câu chuyện không chỉ đơn giản là “bán ế”.
2.1. Giá rớt do trùng vụ và khó phân loại
Mùa mận thường trùng với mùa của nhiều loại trái cây khác như vải thiều, sầu riêng, thanh long… Điều này dẫn đến tình trạng cạnh tranh gay gắt trên thị trường trái cây tươi. Đồng thời, việc thu hoạch ồ ạt, không có hệ thống phân loại rõ ràng khiến nhiều loại mận kém chất lượng bị “ép giá” mạnh.
2.2. Không phải toàn bộ đều cần giải cứu
Thực tế, phần lớn diện tích mận Hậu chất lượng tốt vẫn bán được với giá dao động 10.000–25.000 đồng/kg tại vườn, thậm chí mận đẹp còn đạt giá 30.000–40.000 đồng/kg. Việc “giải cứu mận Hậu” chỉ nên áp dụng với nhóm sản phẩm bị rơi vào tình trạng tồn kho, không đạt chuẩn, thu hoạch muộn hoặc không có đầu ra rõ ràng.
3. Nguyên nhân sâu xa khiến mận Hậu cần giải cứu
3.1. Thiếu liên kết trong chuỗi tiêu thụ
Phần lớn hộ trồng mận hoạt động nhỏ lẻ, không tham gia hợp tác xã hay chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ. Việc phụ thuộc vào thương lái khiến nông dân mất quyền định giá, dễ bị ép giá khi vào vụ cao điểm.
3.2. Chưa có hệ thống sơ chế, chế biến sâu
Mận Hậu chủ yếu bán tươi, thiếu công nghệ bảo quản, sơ chế hoặc chế biến nên phụ thuộc vào tốc độ tiêu thụ trong ngày. Nếu gặp mưa, vận chuyển chậm, mận dễ hỏng, thối, gây tồn kho lớn.
3.3. Thiếu định hướng thị trường
Người dân chưa được hướng dẫn phân loại sản phẩm theo nhóm chất lượng, thiếu kết nối thị trường tiêu thụ dài hạn, và thường bị động trong khâu tiêu thụ.
4. Tác động tiêu cực của giải cứu mận Hậu theo phong trào
Giải cứu là giải pháp ngắn hạn, mang tính chất tình cảm cộng đồng, không thể thay thế được một chiến lược tiêu thụ bài bản. Việc lan truyền ồ ạt hình ảnh nông sản “ế ẩm” có thể:
- Làm giảm niềm tin của người tiêu dùng vào chất lượng nông sản.
- Tạo áp lực dư luận không cần thiết, ảnh hưởng đến giá trị thương hiệu của địa phương.
- Khiến doanh nghiệp e ngại hợp tác lâu dài với vùng trồng do rủi ro truyền thông tiêu cực.
5. Cần thay đổi cách “giải cứu mận Hậu” sang hướng chuyên nghiệp
5.1. Tổ chức thu gom và phân loại tập trung
Mận Hậu cần được phân loại ngay từ vườn: loại 1 để xuất khẩu hoặc bán siêu thị, loại 2–3 dùng chế biến hoặc tiêu thụ nhanh với giá rẻ. Có như vậy, người mua mới dễ dàng tiếp cận và tin tưởng sản phẩm.
5.2. Xây dựng hệ thống HTX và kho bảo quản
Nhà nước và doanh nghiệp cần đầu tư vào kho lạnh, trạm sơ chế, giúp mận có thời gian lưu trữ dài hơn, tránh bị ép giá hoặc phải xả hàng gấp.
5.3. Tận dụng thương mại điện tử và truyền thông xã hội
Nhiều chiến dịch “giải cứu mận Hậu” đã thành công khi kết hợp livestream bán hàng, mở gian hàng trên sàn TMĐT và kết nối người tiêu dùng đô thị. Nếu tổ chức bài bản, mận Hậu có thể được bán trực tiếp đến tay người mua với giá tốt mà không phải qua nhiều tầng trung gian.
5.4. Đẩy mạnh chế biến mận
Các sản phẩm như mận sấy, mận rim, mứt mận, nước ép mận… không chỉ giúp kéo dài giá trị sử dụng của mận Hậu mà còn mở ra thị trường mới, ít phụ thuộc vào thời vụ.
6. Giải pháp dài hạn để không cần “giải cứu” nữa
“Giải cứu mận Hậu” là lời nhắc nhở rằng: đã đến lúc Mộc Châu cần chiến lược phát triển bền vững cho cây mận. Những hành động cần làm ngay bao gồm:
- Tái cơ cấu sản xuất, định hướng nông dân canh tác theo tiêu chuẩn chất lượng.
- Liên kết 4 nhà: Nhà nước – Nhà nông – Nhà doanh nghiệp – Nhà khoa học để hình thành chuỗi giá trị bền vững.
- Xây dựng thương hiệu “Mận Hậu Mộc Châu” rõ ràng, có chứng nhận, chỉ dẫn địa lý và truyền thông rộng rãi đến người tiêu dùng cả nước.
- Đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử quốc tế, mở rộng thị trường ngoài nước.
Không chỉ là giải cứu, mà là “giải pháp sống còn”
Không ai mong muốn phải “giải cứu mận Hậu” mỗi năm. Điều mà người trồng mận thật sự cần là một đầu ra ổn định, một hệ thống phân phối minh bạch và một mô hình sản xuất có giá trị gia tăng cao.
Mỗi chiến dịch giải cứu nên được xem như một hồi chuông cảnh tỉnh, để từ đó các bên liên quan ngồi lại, đánh giá và xây dựng chiến lược phát triển nông sản dài hạn. Khi mận Hậu không còn cần “giải cứu” nữa – đó mới là thành công thực sự của ngành nông nghiệp địa phương.
CÔNG TY CỔ PHẦN GENTA – THỤY SĨ
📞 Hotline tư vấn: 0919 286 997
🏭 Thiết kế nhãn độc quyền – Tăng nhận diện thương hiệu
📦 Đa dạng sản phẩm, quy cách – Xuất thành phẩm nhanh chóng
✅ Chất lượng – Uy tín – Giá cả cạnh tranh trên thị trường
🌐 Website: https://gentajsc.com
