Thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ đang ở mức cao kỷ lục, tạo cơ hội tăng trưởng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro về quan hệ kinh tế song phương. Cùng phân tích sâu hơn về xu hướng, nguyên nhân và định hướng đối phó.
1. Thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ tăng mạnh: Dấu hiệu đáng mừng?
Trong những năm gần đây, thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ không ngừng gia tăng, phản ánh năng lực sản xuất, xuất khẩu mạnh mẽ của Việt Nam vào thị trường lớn nhất thế giới. Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, thặng dư thương mại giữa hai quốc gia đã chạm mốc hơn 60 tỷ USD, với riêng tháng 5 đạt trên 12 tỷ USD – mức cao kỷ lục từ trước tới nay.
Việt Nam hiện là quốc gia có thặng dư thương mại lớn thứ ba với Mỹ, chỉ sau Trung Quốc và khối Liên minh châu Âu. Điều này cho thấy các doanh nghiệp Việt đang tận dụng tốt ưu thế về chi phí sản xuất, nhân công rẻ và khả năng thích ứng chuỗi cung ứng để cung cấp hàng hóa chất lượng vào thị trường Mỹ.
2. Động lực thúc đẩy thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ
2.1. Cơ cấu xuất khẩu đa dạng, giá trị cao
Thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ tăng mạnh chủ yếu nhờ vào các nhóm hàng chủ lực như:
- Điện tử, máy tính và linh kiện.
- Dệt may, giày dép.
- Đồ gỗ, nội thất.
- Máy móc, thiết bị và phụ tùng.
Không chỉ tăng về số lượng, các mặt hàng này đang có xu hướng chuyển dịch sang phân khúc giá trị cao, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường Mỹ.
2.2. Hưởng lợi từ chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu
Sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu trong đại dịch và căng thẳng thương mại Mỹ – Trung khiến nhiều tập đoàn quốc tế dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam. Điều này góp phần làm tăng sản lượng xuất khẩu, kéo theo thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ gia tăng nhanh chóng.
3. Thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ: Cơ hội không đi kèm “miễn phí”
Mặc dù mang lại nguồn ngoại tệ lớn, thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ lại đặt ra những thách thức không nhỏ trong quan hệ đối tác chiến lược.
3.1. Áp lực từ phía Mỹ
Chính quyền Mỹ coi thặng dư thương mại quá lớn là “không bền vững” và yêu cầu Việt Nam có các hành động cụ thể để thu hẹp chênh lệch cán cân thương mại. Nếu không, nguy cơ bị áp thuế trừng phạt – như từng xảy ra với thép, gỗ, và sản phẩm công nghệ – hoàn toàn có thể lặp lại.
Mỹ cũng đặt nghi vấn về tình trạng lẩn tránh thuế từ các nước thứ ba thông qua Việt Nam – nhất là Trung Quốc – gây ảnh hưởng đến uy tín xuất xứ hàng hóa Việt.
3.2. Nguy cơ bị giám sát tỷ giá
Một hậu quả nữa của thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ lớn kéo dài là việc Mỹ có thể đưa Việt Nam vào danh sách giám sát thao túng tiền tệ. Điều này làm giảm khả năng điều hành linh hoạt chính sách tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước và tạo áp lực lên thị trường ngoại hối.
4. Việt Nam cần làm gì để duy trì cân bằng chiến lược?
4.1. Tăng cường nhập khẩu từ Mỹ
Một trong những giải pháp khả thi để giảm thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ là thúc đẩy nhập khẩu các mặt hàng có giá trị cao từ Mỹ như:
- Máy móc, công nghệ cao.
- Nông sản (bắp, đậu nành, thịt bò).
- Năng lượng (khí thiên nhiên hóa lỏng – LNG, than đá).
- Dược phẩm và thiết bị y tế.
Việc cân đối lại cán cân thương mại thông qua tăng nhập khẩu vừa củng cố mối quan hệ đôi bên cùng có lợi, vừa giúp doanh nghiệp trong nước tiếp cận công nghệ và nguyên liệu đầu vào chất lượng.
4.2. Minh bạch hóa xuất xứ hàng hóa
Để tránh tình trạng hàng Trung Quốc “đội lốt” hàng Việt xuất sang Mỹ, Việt Nam cần áp dụng chặt chẽ hơn các biện pháp truy xuất nguồn gốc, kiểm tra xuất xứ và xử lý nghiêm các hành vi gian lận thương mại.
Đây không chỉ là yêu cầu đối ngoại mà còn là vấn đề uy tín quốc gia trong bối cảnh hội nhập sâu vào thị trường toàn cầu.
4.3. Đẩy mạnh chuyển đổi mô hình xuất khẩu
Thay vì tập trung vào gia công, Việt Nam cần hướng tới mô hình xuất khẩu dựa trên hàm lượng công nghệ, thương hiệu và thiết kế riêng. Điều này không chỉ làm tăng giá trị sản phẩm mà còn giúp giảm áp lực từ phía Mỹ về cấu trúc thặng dư mang tính gia công thấp.
5. Triển vọng nào cho thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ trong tương lai?
Trong ngắn hạn, thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ có thể tiếp tục tăng do nhu cầu hàng hóa nhập khẩu tại Mỹ chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Tuy nhiên, rủi ro từ chính sách thương mại bảo hộ và biến động kinh tế toàn cầu vẫn hiện hữu.
Về trung và dài hạn, nếu Việt Nam thực hiện tốt cam kết thương mại, cải thiện năng lực sản xuất nội địa, minh bạch quy trình xuất khẩu và chủ động điều chỉnh chính sách tài chính – tiền tệ thì hoàn toàn có thể duy trì thặng dư thương mại bền vững với Mỹ mà không vấp phải phản ứng gay gắt.
Thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ đang tạo nên những kỷ lục mới, là minh chứng cho năng lực cạnh tranh xuất khẩu mạnh mẽ của Việt Nam. Tuy nhiên, phía sau con số ấn tượng là một áp lực ngoại giao và kinh tế không nhỏ.
Muốn giữ vững thành quả, Việt Nam cần hành động kịp thời, đồng bộ và chủ động – từ chính sách nhập khẩu, cải cách thủ tục thương mại, đến nâng cao chất lượng hàng hóa và minh bạch xuất xứ. Chỉ khi đó, thặng dư thương mại Việt Nam và Mỹ mới thực sự trở thành lợi thế chiến lược thay vì rủi ro tiềm ẩn.
CÔNG TY CỔ PHẦN GENTA – THỤY SĨ
📞 Hotline tư vấn: 0919 286 997
🏭 Thiết kế nhãn độc quyền – Tăng nhận diện thương hiệu
📦 Đa dạng sản phẩm, quy cách – Xuất thành phẩm nhanh chóng
✅ Chất lượng – Uy tín – Giá cả cạnh tranh trên thị trường
🌐 Website: https://gentajsc.com
