Trái cây giảm giá sâu khiến nhà vườn lâm vào cảnh thua lỗ nặng. Phân tích nguyên nhân, hệ lụy và giải pháp giúp ngành trái cây Việt vượt qua khủng hoảng bền vững.
1. Trái cây giảm giá sâu – nỗi lo bao trùm ĐBSCL
Theo báo nhân dân, tại nhiều tỉnh thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long, hiện tượng trái cây giảm giá diễn ra trên diện rộng, khiến hàng loạt nhà vườn rơi vào tình trạng thua lỗ nặng. Những loại quả vốn từng là “vàng xanh” như sầu riêng, mít Thái, thanh long, cam sành, bưởi, ổi… đang rớt giá thảm hại ngay giữa mùa thu hoạch cao điểm.
Việc trái cây giảm giá không chỉ là câu chuyện về thu nhập mà còn phản ánh bất ổn trong chuỗi cung ứng, tiêu thụ, và định hướng sản xuất của cả ngành nông nghiệp Việt Nam.
2. Giá lao dốc từng loại – Nông dân “bán đổ bán tháo”
Một vòng khảo sát tại nhiều địa phương cho thấy giá nhiều loại trái cây đang ở mức thấp chưa từng có:
- Sầu riêng Ri6 loại A chỉ còn 45.000đ/kg, loại B chỉ 30.000đ/kg.
- Mít Thái loại 1 chỉ khoảng 3.000đ/kg, các loại còn lại thấp hơn 1.500đ/kg.
- Thanh long nhiều nơi chỉ bán với giá 3.000–4.000đ/kg, thậm chí có chỗ bị từ chối thu mua.
Ổi và cam sành có nơi chỉ còn 1.000–2.000đ/kg, không đủ chi phí phân bón và nhân công.
Tình trạng trái cây giảm giá diễn ra quá nhanh khiến nông dân không kịp trở tay. Nhiều nhà vườn chọn giải pháp cắt lỗ, bán tháo, hoặc bỏ mặc không thu hoạch vì chi phí thuê người hái còn cao hơn cả tiền bán ra.
3. Nguyên nhân sâu xa của trái cây giảm giá
Có nhiều lý do khiến trái cây giảm giá, trong đó nổi bật nhất là các nguyên nhân sau:
- Vào mùa chính vụ: Đây là thời điểm thu hoạch đồng loạt, nguồn cung tăng vọt, dẫn đến dư thừa sản phẩm. Trong khi đó, năng lực bảo quản và chế biến sâu còn hạn chế, khiến trái cây chỉ có thể tiêu thụ tươi là chủ yếu.
- Thị trường xuất khẩu chững lại: Các thị trường lớn như Trung Quốc, EU đang siết chặt tiêu chuẩn kỹ thuật và truy xuất nguồn gốc. Điều này làm cho nhiều lô hàng không đáp ứng được yêu cầu, buộc phải tiêu thụ nội địa với giá thấp.
- Thiếu liên kết: Việc sản xuất manh mún, thiếu hợp tác giữa nông dân, doanh nghiệp và thương lái khiến đầu ra không ổn định. Khi thị trường gặp biến động, nông dân là người chịu thiệt đầu tiên.
Tình trạng trái cây giảm giá sẽ còn kéo dài nếu không có giải pháp căn cơ từ nhiều phía.
4. Những thiệt hại không thể đo đếm bằng tiền
Không chỉ thua lỗ về kinh tế, việc trái cây giảm giá còn kéo theo hàng loạt hệ lụy khác:
- Tâm lý người sản xuất bị ảnh hưởng nặng: Nhiều hộ nông dân mất tinh thần đầu tư, ngại tái canh vụ sau. Có nơi, người dân quyết định phá bỏ vườn cây ăn trái sau nhiều năm chăm sóc.
- Áp lực nợ ngân hàng: Đa số nhà vườn vay vốn để đầu tư phân bón, giống, công lao động. Khi trái cây giảm giá, việc trả nợ đúng hạn trở nên gần như không thể.
- Đứt gãy chuỗi giá trị: Các doanh nghiệp chế biến, vận tải, thương lái cũng bị ảnh hưởng dây chuyền khi sản lượng thu mua sụt giảm hoặc giá thành không còn cạnh tranh.
Chợ Trái Cây Thái Lan
Nếu tình trạng này kéo dài, không chỉ nông dân, mà cả nền nông nghiệp trái cây sẽ đứng trước nguy cơ suy thoái.
5. Cần thay đổi tư duy sản xuất
Để vượt qua giai đoạn khó khăn khi trái cây giảm giá, ngành nông nghiệp cần chuyển mình từ tư duy sản xuất số lượng sang chất lượng. Một số giải pháp khả thi gồm:
- Tăng cường chế biến sâu: Giảm phụ thuộc vào trái cây tươi, mở rộng các sản phẩm sấy khô, đóng hộp, nước ép để kéo dài thời gian bảo quản.
- Chủ động thị trường: Thay vì chỉ dựa vào thương lái, cần mở rộng kênh bán hàng trực tiếp, thương mại điện tử, chuỗi cung ứng ngắn hơn.
- Đẩy mạnh liên kết: Thiết lập các hợp tác xã kiểu mới, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để có hợp đồng bao tiêu, giảm rủi ro đầu ra.
Nếu không nhanh chóng đổi mới, việc trái cây giảm giá sẽ trở thành bài học lặp lại mỗi năm, gây kiệt quệ cho người sản xuất.
6. Vai trò của chính quyền và cơ quan chuyên môn
Chính quyền địa phương và cơ quan chức năng cần có hành động cụ thể để hỗ trợ nông dân vượt qua thời điểm trái cây giảm giá. Một số đề xuất bao gồm:
- Thúc đẩy xúc tiến thương mại: Tìm kiếm đầu ra tại các hội chợ, triển lãm nông sản quốc tế.
- Hỗ trợ tín dụng ưu đãi: Giãn nợ, cơ cấu lại vốn vay cho các hộ nông dân đang gặp khó khăn.
- Đào tạo kỹ thuật: Hướng dẫn nhà vườn áp dụng canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.
Ngoài ra, cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào bảo quản, logistics, chế biến nông sản để giảm áp lực khi mùa vụ đến đỉnh điểm.
7. Trái cây giảm giá – Bài toán lặp lại cần lời giải mới
Thực tế cho thấy, tình trạng trái cây giảm giá không phải là hiện tượng hiếm gặp. Gần như năm nào cũng xảy ra ở một số loại trái cây. Vấn đề là tại sao sau mỗi lần “giải cứu”, mọi thứ lại quay về vết xe cũ?
Cần một chiến lược dài hơi, có tầm nhìn, không chỉ giải quyết tình huống trước mắt mà còn cải tổ lại toàn bộ hệ thống sản xuất – tiêu thụ nông sản. Đó là con đường duy nhất để ngành trái cây Việt Nam phát triển bền vững.
Trái cây giảm giá không đơn thuần là chuyện giá cả, mà là vấn đề sinh kế, là hệ quả của một chuỗi thiếu liên kết, thiếu quy hoạch và thiếu thị trường ổn định. Đây là cơ hội để nhìn lại toàn diện và thúc đẩy quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Người nông dân không thể đơn độc trong cuộc chiến bảo vệ vườn trái. Sự đồng hành của nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng chính là “liều thuốc” giúp ngành trái cây vượt qua cơn khủng hoảng tạm thời này – và không phải đối mặt với kịch bản trái cây giảm giá lặp đi lặp lại trong tương lai.
CÔNG TY CỔ PHẦN GENTA – THỤY SĨ
📞 Hotline tư vấn: 0919 286 997
🏭 Thiết kế nhãn độc quyền – Tăng nhận diện thương hiệu
📦 Đa dạng sản phẩm, quy cách – Xuất thành phẩm nhanh chóng
✅ Chất lượng – Uy tín – Giá cả cạnh tranh trên thị trường
🌐 Website: https://gentajsc.com
