Virus Nipah đang trở thành mối quan tâm lớn trên toàn cầu sau khi Ấn Độ xác nhận hai trường hợp mới nhiễm virus này tại bang Kerala, miền nam Ấn Độ. Với tỷ lệ tử vong cao và khả năng lây lan nguy hiểm, virus Nipah không chỉ là mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng mà còn đặt ra thách thức lớn cho các cơ quan y tế. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về virus Nipah, tình hình dịch bệnh mới nhất tại Ấn Độ, các triệu chứng, con đường lây truyền và biện pháp phòng ngừa.
Virus Nipah Là Gì?
Virus Nipah (NiV) là một loại virus RNA thuộc chi Henipavirus, họ Paramyxoviridae, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1998 tại Malaysia. Virus này chủ yếu lây truyền từ động vật sang người, đặc biệt qua dơi ăn quả (còn gọi là cáo bay) – vật chủ tự nhiên của virus. Ngoài ra, virus Nipah cũng có thể lây từ người sang người thông qua tiếp xúc gần với chất dịch cơ thể như nước bọt, máu, nước tiểu hoặc qua thực phẩm bị ô nhiễm.
Tỷ lệ tử vong của virus Nipah dao động từ 40-75%, cao hơn nhiều so với Covid-19 (2-3%), khiến nó được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào danh sách các mầm bệnh nguy hiểm nhất, có nguy cơ gây đại dịch. Hiện tại, chưa có vaccine hoặc phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh do virus Nipah gây ra, và việc quản lý bệnh chủ yếu dựa vào chăm sóc hỗ trợ.
Tình Hình Dịch Virus Nipah Tại Ấn Độ
Theo Đài phát thanh Ấn Độ All India Radio, ngày 5/7/2025, bang Kerala đã ghi nhận hai trường hợp mới nhiễm virus Nipah, trong đó một người đã tử vong. Các ca bệnh được phát hiện tại hai quận Malappuram và Palakkad, khiến ba quận tại Kerala được đặt trong tình trạng báo động. Một trong hai trường hợp là một bệnh nhân nữ 18 tuổi, qua đời do virus này.
Trước đó, Kerala cũng là khu vực thường xuyên ghi nhận các đợt bùng phát virus Nipah, với các vụ dịch vào các năm 2018, 2019, và 2023. Năm 2023, Kerala báo cáo 6 ca nhiễm, trong đó 2 ca tử vong và 1 ca phải thở máy. Hơn 700 người, bao gồm nhân viên y tế, đã được xét nghiệm để ngăn chặn sự lây lan. Chính quyền địa phương đã thực hiện các biện pháp khẩn cấp như đóng cửa trường học, văn phòng và hạn chế giao thông công cộng để kiểm soát dịch.
Vào tháng 7/2024, Kerala ghi nhận thêm một trường hợp tử vong do virus Nipah, với một học sinh được xác nhận dương tính và những người tiếp xúc gần đang được theo dõi chặt chẽ. Các nỗ lực truy vết và cách ly đã giúp giảm nguy cơ bùng phát dịch quy mô lớn, nhưng khu vực này vẫn được đánh giá là một trong những điểm nóng có nguy cơ cao nhất trên thế giới về virus Nipah.
Triệu Chứng Và Nguy Cơ Của Virus Nipah
Virus Nipah có thời gian ủ bệnh từ 4-14 ngày, với các triệu chứng ban đầu tương tự các bệnh hô hấp thông thường, bao gồm:
- Sốt và nhức đầu kéo dài 3-14 ngày.
- Ho, đau họng, khó thở.
- Mệt mỏi, đau cơ, nôn mửa.
Ở giai đoạn nặng, bệnh có thể tiến triển thành viêm não (phù não), với các triệu chứng nghiêm trọng như:
- Buồn ngủ, mất phương hướng, rối loạn tâm thần.
- Co giật, hôn mê trong vòng 24-48 giờ.
Tỷ lệ tử vong cao (40-75%) là do bệnh tiến triển nhanh và gây tổn thương nghiêm trọng đến não bộ và hệ hô hấp. Những người sống sót cũng có thể đối mặt với các di chứng lâu dài như co giật dai dẳng hoặc thay đổi tính cách.
Con Đường Lây Truyền Virus Nipah
Virus Nipah lây lan qua các con đường chính sau:
- Từ động vật sang người: Dơi ăn quả là vật chủ chính, có thể lây virus qua nước bọt, nước tiểu hoặc phân khi chúng ăn trái cây hoặc uống nhựa cây chà là. Lợn, dê, ngựa, chó, mèo cũng có thể là vật trung gian truyền virus. Tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm, như nhựa cây chà là thô hoặc trái cây bị dơi cắn, là nguồn lây nhiễm phổ biến ở Ấn Độ và Bangladesh.
- Từ người sang người: Virus lây qua tiếp xúc gần với chất dịch cơ thể của người nhiễm (nước bọt, máu, nước tiểu). Nhân viên y tế và người chăm sóc bệnh nhân có nguy cơ cao nếu không áp dụng các biện pháp bảo vệ.
- Qua bề mặt nhiễm khuẩn: Virus có thể tồn tại trên bề mặt hoặc thực phẩm bị ô nhiễm, gây lây nhiễm gián tiếp.
Biện Pháp Phòng Ngừa Virus Nipah
Hiện chưa có vaccine hoặc thuốc đặc trị virus Nipah, do đó phòng ngừa là yếu tố then chốt. WHO và các cơ quan y tế khuyến nghị các biện pháp sau:
- Tránh tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh: Không tiếp xúc với dơi, lợn hoặc các động vật khác ở khu vực có dịch. Tránh các khu vực dơi thường trú ngụ.
- Đảm bảo an toàn thực phẩm: Rửa sạch và gọt vỏ trái cây trước khi ăn. Không sử dụng nhựa cây chà là thô hoặc trái cây rơi trên mặt đất, vì chúng có thể bị nhiễm virus từ dơi.
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người hoặc động vật nghi nhiễm.
- Cách ly và bảo vệ: Người chăm sóc bệnh nhân cần sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) để tránh lây nhiễm qua chất dịch cơ thể.
- Giám sát y tế: Những người đi từ vùng dịch, như Kerala, cần theo dõi sức khỏe trong 14 ngày. Nếu xuất hiện triệu chứng như sốt, đau đầu, ho hoặc khó thở, cần liên hệ ngay cơ sở y tế.
Tại Việt Nam, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh đã tăng cường giám sát 24/24 tại các cửa khẩu quốc tế như sân bay Tân Sơn Nhất và cảng hàng hải để phát hiện sớm các trường hợp nghi nhiễm. Hiện tại, Việt Nam chưa ghi nhận ca nhiễm virus Nipah nào, nhưng cần duy trì cảnh giác cao độ.
Tiềm Năng Đại Dịch Và Nghiên Cứu Vaccine
Virus Nipah được WHO xếp vào danh sách 16 mầm bệnh ưu tiên nghiên cứu do nguy cơ gây đại dịch, cùng với các virus nguy hiểm như Ebola, Marburg và sốt Lassa. Sự gia tăng các đợt bùng phát ở Ấn Độ, Bangladesh và Malaysia đã làm dấy lên lo ngại về một đại dịch tương tự Covid-19.
Vào tháng 1/2024, vaccine thử nghiệm ChAdOx1 NipahB đã bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng giai đoạn I, mang lại hy vọng về một giải pháp phòng ngừa trong tương lai. Ngoài ra, một số thuốc kháng virus như ribavirin, acyclovir, favipiravir và remdesivir đang được nghiên cứu, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng về hiệu quả trên người. Kháng thể đơn dòng M102.4 cũng cho thấy tiềm năng trong các thử nghiệm trên động vật.
Sự xuất hiện của hai trường hợp mới nhiễm virus Nipah tại Kerala, Ấn Độ, vào tháng 7/2025 là lời cảnh báo về mối nguy hiểm của loại virus này. Với tỷ lệ tử vong cao, khả năng lây lan từ người sang người và chưa có vaccine hay thuốc đặc trị, virus Nipah đòi hỏi sự cảnh giác và hành động nhanh chóng từ cả cộng đồng và cơ quan y tế. Các biện pháp phòng ngừa như tránh tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, đảm bảo an toàn thực phẩm và vệ sinh cá nhân là chìa khóa để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
Người dân, đặc biệt là những ai đi từ vùng dịch, cần theo dõi sức khỏe và liên hệ ngay cơ sở y tế nếu có triệu chứng nghi ngờ. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia và tổ chức y tế toàn cầu, hy vọng chúng ta có thể kiểm soát virus Nipah trước khi nó trở thành mối đe dọa lớn hơn.
CÔNG TY CỔ PHẦN GENTA – THỤY SĨ
Đồng hành cùng nhà phân phối – Nâng tầm thương hiệu Việt
Chúng tôi là đơn vị chuyên gia công – đóng lô – thiết kế nhãn riêng cho các dòng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật trên toàn quốc. Với hệ thống sản xuất hiện đại, quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt và đội ngũ kỹ thuật chuyên môn cao, GENTA – THỤY SĨ tự hào mang đến giải pháp sản xuất theo yêu cầu, phù hợp cho đại lý, nhà phân phối, công ty phát triển thương hiệu riêng.
🔹 Thiết kế bao bì, nhãn mác độc quyền – Gia tăng độ nhận diện thương hiệu
🔹 Gia công đa dạng quy cách – Từ chai lọ, bao gói đến thùng lớn theo yêu cầu
🔹 Đáp ứng nhanh – Giao hàng đúng tiến độ – Linh hoạt theo mùa vụ
🔹 Cam kết chất lượng – Giá thành cạnh tranh – Tối ưu cho từng phân khúc thị trường
🔹 Tư vấn chuyên sâu về công thức, bao bì, pháp lý – Hỗ trợ từ A đến Z
Hơn cả một đơn vị gia công, GENTA – THỤY SĨ là đối tác phát triển thương hiệu đáng tin cậy trong lĩnh vực nông nghiệp hiện đại.
📞 Hotline tư vấn: 0919 286 997
🌐 Website: https://gentajsc.com
📍 Địa chỉ nhà máy: Lô D04, Đường số 1, CCN Đức Thuận, KCN Đức Hòa 3, xã Đức Lập, tỉnh Tây Ninh.
